"Ανοιχτά Χαρτιά" Οδυσσέας Ελύτης [Απόσπασμα]

Μόνος στα σύνορα του πανικού και της γοητείας ο ποιητής,
 χτυπηµένος από µια τέτοια φευγαλέα αποκάλυψη, 

παθαίνεται να ταιριάσει την ανάσα του στο καινούριο κλίµα 
που του αποκαλύφτηκε· µατώνεται να δώσει 

έκφραση σ' αυτή τη µυστική γεύση, την απροσδιόριστην ουσία,
 την αθάνατη χροιά που µονοµιάς είδε να

 παίρνουνε τα στοιχεία του κόσµου µέσα του.
 Αποτιµώντας από κει και πέρα µε διαφορετικό τρόπο τη ζωή,

 αναµετράει µε οδύνη την απόσταση που τον χωρίζει από την 
µεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων. Βλέπει την

 πλειοψηφία τούτη, περιχαρακωµένη σ' ένα χώρο συµβατικό, 
ν' απωθεί τόσο απελπιστικά, τόσο λυσσαλέα

 ό,τι θα µπορούσε να τη φέρει αντιµέτωπη στα πιο ουσιαστικά της 
προβλήµατα, που καταλαβαίνει πως είναι 

γραφτό του να φορτωθεί µαζί µε τον καηµό της έκφρασης
 κι έναν άλλον ακόµη - τον καηµό της κατανόησης, 

ανίσως όχι τη µοίρα της µοναξιάς. Έτσι συµβαίνει πάντοτε:
 ο ποιητής ριψοκινδυνεύει, ενώ πίσω του άνθρωποι

παραπλανηµένοι επιµένουν να κρατάνε καλά κλειστή µια πόρτα
 που από καιρό τώρα έχει χάσει τη δικαιολογία

της κλειδαριάς της. Όµως αν από την εποχή του Ηράκλειτου 
δεν έσβησε ποτέ η συνείδηση της διαµάχης 

ανάµεσα στη συντήρηση και στη µεταβολή, ανάµεσα στη φυσιολογική 
και τη µη φυσιολογική ζωική εξέλιξη, 

πρέπει να οµολογηθεί ότι η διαµάχη τούτη σήµανε πρώτη φορά στον αιώνα µας 
µ' όλο το βάρος της σηµασίας της, 

επιβάλλοντας στους σύγχρονους καλλιτέχνες
 να τοποθετήσουµε το αιώνιο στοιχείο της οµορφιάς στο αεί 

µεταµορφούµενο σηµείο της ανθρώπινής της ροής, να νιώσουνε, 
µε άλλα λόγια, πόσο η αλήθεια ετούτη ήταν και 

της ίδιας της υπόστασης τους ο αιώνιος νόµος.
Ανάγκη, και µάλιστα σκληρή, οδήγησε τους ίδιους αυτούς, µ'

επαναστατική σηµαία στο χέρι, ν' αναθεωρήσουνε την κληρονοµιά τους, 
και ν' αναλάβουν µια ριζική ανακατάταξη 

των αξιών. Ας χαρακτηρίστηκε από µερικούς σα δίψα της απερίσκεπτης νεότητας
ν' ανοίξει, όπως-όπως, ένα δρόµο µπροστά της. 
Η αλήθεια είναι ότι τόσο στις χώρες των πρώτων εποχών, ή των παραµεληµένων περιοχών 

της Τέχνης, όσο και στις λησµονηµένες
από τη σεµνοτυφία µεταγενέστερων γενεών σελίδες της Λογοτεχνίας 

και της Ποίησης οι "µοντέρνοι" πράξανε κείνο που τους έλεγε η γνώση τους 
κι η καρδιά τους· κι είτε ανασύρανε 

από την αφάνεια πολλά έργα µε αξία ουσιαστική είτε µε φανατισµό δικαιολογηµένο
ποδοπατήσανε µερικά 

αξιοθρήνητα κατασκευάσµατα που είχανε καταφέρει, πρόσκαιρα, να βασιλέψουν.